Konsultacja endokrynologiczna

Wizyta u endokrynologa zaczyna się od rozmowy z pacjentem. Lekarz zbiera w ten sposób wszystkie istotne informacje na temat problemu, z którym zgłasza się pacjent. Może także zadać pytania o ogólny stan zdrowia oraz tryb życia. Jeżeli pacjent posiada dokumentację medyczną – lekarz zapozna się z nią zanim przystąpi do badania.Podczas wizyty u endokrynologa możemy spodziewać się, że lekarz wykona badanie stetoskopem, a także zmierzy nam ciśnienie i puls. W celu oceny stanu tarczycy, endokrynolog może wykonać także USG szyi. Wywiad, badanie USG oraz interpretacja wyników badania krwi stanowią podstawę do postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia. Nie zawsze jest to możliwe na pierwszej wizycie, zdarza się, że lekarz może zlecić wykonanie kolejnych badań krwi.

• Nadczynność tarczycy

Z nadczynnością tarczycy mamy do czynienia, kiedy produkuje ona zbyt dużą ilość hormonów. Nadczynność tarczycy często jest spowodowana guzkami, które odpowiadają za nadmierną produkcję hormonów bez stymulacji TSH. Innym powodem zaburzenia może być stan zapalny tarczycy (najczęściej choroba Graves-Basedowa). Bardzo rzadko nadczynność jest spowodowana chorobą przysadki mózgowej. Zdarza się, że jest ona wynikiem działania hormonu produkowanego przez łożysko w okresie ciąży.Diagnoza nadczynności tarczycy: Nadczynność tarczycy najprościej można wykryć podczas badania hormonalnego. W pierwszej kolejności bada się poziom TSH. Ważne jest, aby zaburzenie zostało potwierdzone również przez FT3. Dzięki temu można mieć większą pewność, że mamy do czynienia właśnie z tym zaburzeniem. Kolejnym krokiem jest wykonanie badania USG, które ułatwia zdiagnozowanie źródła problemu. Możemy dowiedzieć się, czy nadczynność jest wynikiem guzków toksycznych, czy też stanu zapalnego. Bardzo często diagnozuje się obie przyczyny jednocześnie. Trzeba podkreślić, że guzki pojawiające się w obrębie tarczycy mogą mieć charakter obojętny. Nie produkują one nadmiernej ilości hormonów.Do najczęściej występujących objawów nadczynności tarczycy można zaliczyć:- częste uderzenia gorąca,- rozdrażnienie,- niepokój,- wzmożona potliwość,- biegunki,- spadek masy ciała,- przyspieszenie akcji serca,- osłabienie mięśniowe,- nadmierne wypadanie włosów,- niepłodność,- zaburzenia cyklu miesiączkowania,- wytrzesz oczu, zaczerwienione spojówki/powieki.Leczenie nadczynności tarczycy:Nadczynność tarczycy leczy się głównie poprzez podawanie leków hamujących produkcję hormonów. Najważniejsze jest to, aby utrzymać ich ilość na optymalnym poziomie. Ważne jest również to, aby hamować skutki działania nadmiernej ilości hormonów tarczycy. W tym przypadku zwykle podaje się leki z grupy beta-adrenolityków. Istotną kwestią podczas leczenia jest wyeliminowanie nieprawidłowej tkanki tarczycowej, która może być źródłem zaburzenia. Zwykle jest to konieczne w przypadku, gdy leczenie farmakologiczne powoduje uporczywe skutki uboczne. Może również dojść do sytuacji, że schorzenie cały czas nawraca pomimo pomyślnego przebiegu leczenia. Usuwanie tkanki tarczycowej często odbywa się poprzez doustne podanie jodu promieniotwórczego. Niekiedy stosuje się wstrzykiwanie etanolu. Istnieje również możliwość chirurgicznego usunięcia tarczycy.

• Niedoczynność tarczycy

 Niedoczynność tarczycy pojawia się wtedy, gdy organizm wytwarza zbyt mało hormonów tarczycy. Niedoczynność tarczycy jest najczęściej skutkiem stanu zapalnego. Może, ale nie musi wywoływać jej choroba Hashimoto. U osób młodych niedoczynność tarczycy może być skutkiem niedoboru jodu. Trzeba jednak podkreślić, że jest to dość rzadkie zjawisko. Należy również wspomnieć o możliwości wystąpienia wrodzonego zaburzenia. Niedoczynność może być spowodowana również przyjmowaniem leków z niektórych grup. Ważne jest to, aby prawidłowo zdiagnozować przyczynę zaburzenia, ponieważ w wielu przypadkach jest ono odwracalne.W ostatnim czasie, często zdarza się, że niedoczynność tarczycy jest efektem terapii jodem, która może nieść za sobą o wiele groźniejsze konsekwencje. Niestety jestona zalecana przez coraz większą ilość pseudo-specjalistów.Diagnoza niedoczynności tarczycy:Diagnoza niedoczynności tarczycy polega na przeprowadzeniu badania hormonu tyreotropowego (TSH). Jest to aktualnie najskuteczniejsza metoda. Dzięki niej można zdiagnozować nawet zaburzenie we wczesnym stadium, które nie daje wyraźnych objawów. Nie zapominajmy, że poziom TSH nie zawsze daje jednoznaczny wynik. Może on przekraczać normę ze względu na wystąpienie innych chorób układu immunologicznego. Z tego względu badanie zwykle powtarza się za kilka tygodni. Dla wyższej pewności można przeprowadzić badanie USG. Dzięki niemu z łatwością można rozpoznać, czy mamy do czynienia z niedoczynnością tarczycy, czy też innym rodzajem stanu zapalnego.Do najczęściej występujących objawów omawianego zaburzenia można zaliczyć:- senność i zmęczenie,- większą wrażliwość na niskie temperatury,- osłabienie włosów i paznokci,- problemy skórne wynikające z jej przesuszenia,- zmienne nastroje,- skłonność do stanów depresyjnych,- zaburzenia miesiączkowania,- zaparcia, problemy z wypróżnianiem się,- wzrost masy ciała.Leczenie niedoczynności tarczycy:Leczenie opisywanego zaburzenia polega na przyjmowaniu hormonów tarczycy. Głównym celem jest to, aby utrzymać ich poziom w równowadze. W niektórych przypadkach niezbędne jest uzupełnienie niedoboru jodu w organizmie – trzeba jednak wiedzieć, że aktualnie taka konieczność zachodzi coraz rzadziej, a więc do tematu należy podejść z dużą dozą ostrożności. W niektórych przypadkach nie podejmuje się leczenia – zwykle, gdy poziom TSH nie potwierdza jednoznacznie, czy mamy do czynienia z niedoczynnością. Zwykle choroba nie daje żadnych wyraźnych symptomów. Leczenia wczesnego stadium nie podejmuje się przeważnie u osób starszych, które mają problemy z układem krążenia. 

• Hashimoto

Hashimoto to coraz częściej diagnozowana choroba autoimmunologiczna. Jest ona bezpośrednio powiązana z funkcjonowaniem układu odpornościowego organizmu. W trakcie choroby organizm nie wytwarza przeciwciał, które chronią przed rozwinięciem się infekcji. Zamiast tego stymuluje stan zapalny w tkankach, co negatywnie odbija się na samopoczuciu.Przyczyny Hashimoto:Nie można jednoznacznie odpowiedzieć, co wywołuje chorobę Hashimoto. Jej podłoże nie jest do końca znane i wyjaśnione. Duże znaczenie mają tutaj geny. To właśnie predyspozycje genetyczne mogą doprowadzić do pojawienia się opisywanego zaburzenia. Ponadto ryzyko zachorowania zwiększa się u osób prowadzących niezdrowy tryb życia. Mowa tutaj przede wszystkim o niewłaściwej diecie, braku aktywności fizycznej, używkach, stresie, lękach, braku dostatecznej ilości snu itp. Warto podkreślić, że w przypadku Hashimoto mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem tarczycy. Zwykle prowadzi to do niedoczynności tarczycy, jednak każdy przypadek jest inny.Diagnoza Hashimoto:Hashimoto nie jest chorobą, którą łatwo zdiagnozować. Wynika to z faktu, że pojawiające się objawy mogą być spowodowane wieloma innymi schorzeniami. W pierwszej kolejności należy wykluczyć nadczynność lub niedoczynność tarczycy, a następnie obserwować pacjenta. Wszystko po to, aby rozpoznać, czy jest to choroba Hashimoto, czy też inny rodzaj zapalenia tarczycy. Błędem jest diagnozowane choroby jedynie na podstawie podwyższonego poziomu przeciwciał. Czasami diagnoza przebiega w ekspresowym tempie – mowa tutaj o przypadku występowania książkowych objawów choroby. W takiej sytuacji zwykle obraz ujawnia się podczas badania USG, a niedoczynność tarczycy diagnozowana jest na podstawie poziomu TSH (stężenie musi być wysokie np. powyżej 40mU/I).Do najczęściej spotykanych objawów choroby Hashimoto można zaliczyć:- spadek energii,- poczucie chronicznego zmęczenia,- przesuszoną skórę,- osłabienie i wypadanie włosów,- kruche i łamliwe paznokcie,- problemy z koncentracją,- wzrost masy ciała,- zmienne samopoczucie i nastrój,- zaburzenia cyklu menstruacyjnego,- bóle mięśni i stawów,- częste poczucie zimna,- zmiany w obrębie strun głosowych (chrypka).Leczenie Hashimoto:Leczenie Hashimoto polega głównie na zniwelowaniu nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Wynika to z faktu, że nie można jednoznacznie określić, co jest przyczyną choroby. Z całą pewnością należy unikać leczenia jodem, które może przynieść chwilową poprawę, a następnie nasilić stany zapalne tarczycy. Duże znaczenie ma również dieta, która powinna być zdrowa i zróżnicowana. Ważne jest to, aby opierała się ona na “piramidzie zdrowego żywienia i aktywności fizycznej”. Nie oznacza to jednak tego, że musimy bezwzględnie odrzucić gluten i laktozę (jest to rekomendowane jedynie w przypadku osób nadwrażliwych na te składniki). Leczenie Hashimoto wspomaga również zdrowy tryb życia, czyli np. ograniczenie sytuacji stresowych, czy też optymalna ilość snu. 

• Choroba Graves-Basedowa

Jest to schorzenie, które posiada cechy charakterystyczne dla nadczynności tarczycy. Ma ono podłoże autoimmunologiczne. Jest to jedna z odmian zapalenia tarczycy. Proces leczenia uzależniony jest od rzeczywistego stanu pacjenta. Choroba Graves-Basedowa nie jest problematyczna w diagnozie. W dzisiejszych czasach wykorzystuje się do tego nowoczesne technologie. Zwykle do wykrycia schorzenia niezbędne jest badanie USG. W omawianym schorzeniu nierzadko dochodzi do powiększenia gruczołu tarczycy. Warto wiedzieć, że o wiele rzadziej dochodzi do tego w przypadku innych odmian zapalenia. Dla pewności wykonuje się także badanie surowicy krwi, a dokładniej przeciwciał przeciwtarczycowych. Dzięki niemu można jednoznacznie określić, z jakim typem zapalenia mamy do czynienia.Objawy choroby:Choroba Graves-Basedowa może przebiegać skokowo. Bardzo często objawy schorzenia nasilają się, po czym samoistnie ustępują. Oczywiście po pewnym czasie powracają. Trzeba dodać, że konsekwencją choroby jest nadczynność tarczycy.Właśnie dlatego pojawiają się takie objawy, jak np.:- powiększenie gruczołu tarczycy,- nasilona potliwość,- szybsze męczenie się i brak sił witalnych,- chroniczne zmęczenie i senność,- spadek masy ciała,- uderzenia gorąca,- drżenie mięśni,- wyższe napięcie tętna,- kołatanie serca.Może zdarzyć się tak, że choroba wywoła dolegliwości charakterystyczne dla zapalenia immunologicznego. Mowa tutaj o m.in. wytrzeszczu gałek ocznych, obrzękach skóry, łysieniu plackowatym, bielactwie. Wszystko zależy od konkretnego przypadku, a także tego czy choroba ma przebieg ostry, czy łagodny.Przyczyny schorzenia:Nie można jednoznacznie określić, co wywołuje chorobę Graves-Basedowa. Z tego powodu ciężko jest jej zapobiegać. Wielu specjalistów uważa, że główną przyczyną są czynniki psychosomatyczne. Oznacza to, że osoby żyjące w stresie i napięciu są o wiele bardziej narażone na wystąpienie opisywanego schorzenia. Upośledzenie układu immunologicznego prowadzi nie tylko do nadczynności tarczycy, ale również włóknienia oraz stłuszczenia oczodołów. To właśnie dlatego podstawowe czynności gałki ocznej ulegają zakłóceniu. Pojawia się tutaj trwały wytrzeszcz oczny.Leczenie Graves-Basedowa:Leczenie Graves-Basedowa polega głównie na eliminacji występujących objawów. Wynika to z faktu, że nie możemy usunąć podłoża choroby. Plan leczenia jest dobierany w sposób indywidualny. Głównym celem jest to, aby zniwelować objawy nadczynności tarczycy. Najczęściej wykorzystuje się leczenie farmakologiczne, które uznawane jest za najbezpieczniejsze. Ryzyko pojawienia się skutków ubocznych jest niewielkie. Trzeba jednak dodać, że zazwyczaj dochodzi do remisji choroby. W przypadku Graves-Basedowa jest to zupełnie normalne, gdyż nadczynność tarczycy ma tendencję do nawracania. Najnowsze badania naukowe udowadniają, że leczenie jodem może jeszcze bardziej pogłębić zapalenie tarczycy, a więc jest ono groźne dla pacjenta. 

• Menopauza

Okres przekwitania niesie za sobą znaczące zmiany hormonalne. Każda kobieta przechodzi menopauzę, jednak nie można jednoznacznie określić, w jakim wieku występuje wspomniane zjawisko. Jest to kwestia bardzo indywidualna. To czas, kiedy gospodarka hormonalna przechodzi prawdziwą rewolucję. Właśnie dlatego mogą pojawić się uporczywe objawy o różnym stopniu nasilenia. Menopauza może być przyczyną niższej aktywności niektórych gruczołów.Pojawiają się takie zjawiska, jak m.in.:- Somatopauza – przysadka mózgowa wytwarza mniejszą ilość hormonu wzrostu.- Menopauza – upośledzeniu ulegają gruczoły płciowe, które cechują się niższą aktywnością niż dotychczas.- Andrenopauza – organizm produkuje mniejszą ilość androgenów nadnerczowych.- Niższa zdolność do syntezy witaminy D – gospodarka wapniowo-fosforowa nie jest już tak aktywna, jak dotychczas.Objawy menopauzyWyżej wymienione zjawiska niosą za sobą wiele nieprzyjemnych dolegliwości, które znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie. Mowa tutaj w szczególności o:- odczuciu niepokoju,- mniejszej ilości sił witalnych,- problemach z zasypianiem,- słabszej koncentracji,- kłopotach z pamięcią,- nietrzymaniem moczu,- bólach mięśni i kości,- pieczeniu i świądzie pochwy,- spadku libido,- rozdrażnieniu.Na uwagę zasługuje fakt, że niektóre kobiety są narażone na wcześniejsze przekwitanie. Szczególnie dotyczy to pań palących papierosy oraz tych, które przebyły zabieg usuwania jajników. Ryzyko wcześniejszej menopauzy jest wyższe również u kobiet po chemioterapii.Leczenie menopauzy:Teoretycznie menopauza nie wymaga leczenia. Warto jednak wziąć pod uwagę, że może ona powodować wiele powikłań np. podwyższony cholesterol. Właśnie dlatego tak ważne jest to, aby pozostać pod stałą opieką lekarską. Częstotliwość badań okresowych w trakcie przekwitania powinna się zwiększyć. Symptomy przekwitania można złagodzić poprzez terapię zastępczą. Polega ona na uzupełnieniu niedoborów hormonalnych. Pozytywnie wpływa to na pracę układu moczowego, płciowego i nerwowego. Ponadto w ten sposób można zmniejszyć ryzyko wystąpienia miażdżycy, nadciśnienia tętniczego, choroby wieńcowej, a także wielu innych poważnych schorzeń. Terapia hormonalna zakłada podawanie zarówno hormonów sztucznych, jak i naturalnych (fitosteroli). Warto wiedzieć, że fitosterole mogą być już przyjmowane po 35 roku życia. Należy zaznaczyć, że wielu ekspertów uważa, że hormonalne leczenie klimakterium nie powinno trwać dłużej niż 5-7 lat.